AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) – CBAM: Geleceğin Ticaret Sistemi
Avrupa Birliği (AB), iklim değişikliği ile mücadele kapsamında aldığı kararlar doğrultusunda, AB sınırları içine ithal edilen ürünlerin sera gazı emisyonlarını ele alacak yeni bir düzenleme olan “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması” (SKDM) – Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) üzerinde çalışmaktadır.
SKDM-CBAM, AB sınırlarına ithal edilen ürünlerin üretimindeki sera gazı emisyonlarına dayalı olarak bir karbon fiyatı uygulayarak, AB içindeki üretimle rekabeti adil ve sürdürülebilir bir şekilde düzenlemeyi amaçlayan bir mekanizmadır. Bu yaklaşım, AB’nin “Yeşil Mutabakat” politikaları çerçevesinde, iklim hedeflerine uyum ve küresel çapta adil bir dönüşümü destekleme amacını taşımaktadır.
SKDM-CBAM’ın Temel Unsurları:
1. Ürün Kapsamı
- İlk aşamada enerji yoğun sektörler (çelik, alüminyum, demir, gübre, vb.) SKDM-CBAM kapsamına alınacak.
- İlerleyen dönemlerde diğer sektörlere genişletilme potansiyeli bulunmaktadır.
2. Karbonsuz Ürünler ve İstisnalar
- AB’de üretilen karbonsuz veya düşük karbonlu ürünler, CBAM kapsamından muaf tutulabilir.
- Dürüst rekabeti korumak adına bazı ürün grupları istisnai muamele görebilir.
3. Karbon Fiyatı Hesaplaması
- İthal edilen ürünlerin karbon fiyatı, AB’nin çıkardığı karbon izinlerine dayanarak hesaplanır.
- Bu fiyat, AB içindeki üretimdeki benzer emisyonlara dayanarak belirlenir.
4. Uygulama ve İzleme
- SKDM-CBAM, AB üye ülkeleri tarafından uygulanacak olup, ithalatçı şirketlere yeni bir raporlama yükümlülüğü getirebilir.
- Sistemin etkileri düzenli olarak değerlendirilir ve gerektiğinde ayarlamalar yapılabilir.
SKDM-CBAM’ın Avantajları:
- 1. Emisyon Azaltımı: SKDM-CBAM, ithal edilen ürünlerin karbon yoğunluğunu azaltma teşvik ederek küresel çapta emisyon azaltımına katkıda bulunabilir.
- 2. Adil Rekabet: AB içinde üretilen ve ithal edilen ürünler arasında adil bir rekabet ortamı oluşturarak AB şirketlerini koruma amacını taşır.
- 3. Uluslararası İşbirliği: SKDM-CBAM, diğer ülkeleri de benzer sürdürülebilirlik standartlarına uyum sağlama konusunda teşvik edebilir ve uluslararası işbirliğini artırabilir.
AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) – CBAM, küresel ticaretin sürdürülebilirlik esaslarına göre şekillenmesine katkıda bulunarak, dünya genelinde sürdürülebilir bir ekonomi için önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.